Enflasyon Düzeltmesi - 2
Sirküler No:2023/10 Tarih: 08.12.2023
ENFLASYON DÜZELTMESİ - 2
Enflasyon düzeltmesine ilişkin 28.11.2023 tarihinde yayımladığımız 2023/09 numaralı sirkülerimizde (https://www.arisymm.com.tr/enflasyon-duzeltmesi---1) uygulama genel hatları ile ele alınmıştı. Uygulamanın bilanço esasına tabi gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri için zorunlu olduğunu ve 31.12.2023 bilançolarına uygulanacağını bir kez daha hatırlatmakta fayda var. Uygulamada takip edilmesi gereken sıralama şu şekilde olacaktır.
a) Mali tabloda yer alan kıymetlerden hangilerinin parasal olmayan kıymet olduğu tespit edilecektir.
b) Tespit edilmiş parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarları (düzeltmeye esas tutarları) bulunacaktır.
c) Tespit edilmiş parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde düzeltmeye esas tarihleri ve düzeltme/taşıma katsayıları belirlenecektir.
ç) Tespit edilmiş düzeltmeye esas tutarlar ait oldukları düzeltme/taşıma katsayılarıyla çarpılacak ve parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmiş tutarları hesaplanacak ve düzeltilmiş değerler ile düzeltme öncesi değerler arasındaki enflasyon farkları kayıtlara alınacaktır.
d) Parasal olmayan kıymetler düzeltilmiş değerleriyle, parasal kıymetler ise düzeltmeye tabi tutulmaksızın mali tabloda gösterilecektir.
Düzeltmeye Tabi Hesaplar
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 298.Maddesinde mali tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi olacağı belirtilmiş olup, tebliğ taslağında bu hesaplara yer verilmiştir. Düzeltmenin ilk adımında, bilançoda yer alan ve enflasyon düzeltmesi yapılacak hesapların tespit edilmesi gerekmekte olup, tebliğ taslağında yer aldığı üzere düzeltmeye konu hesaplar aşağıda sıralanmıştır.
1-Dönen Varlıklar: 100-150-151-152-153-159-170-180
2-Duran Varlıklar: 240-242-245-250-251-252-253-254-255-257-258-259-260-261-262-263-264-268-271-272-278-280
3-Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: 340-350-380
4-Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: 440-480
5-Öz Kaynaklar: 500-501-520-521-522-523-525-529-540-541-542-548-549-570-580-590-591
Düzeltmeye Esas Tutarın Tespiti
Düzeltme, parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayıları ile çarpılması suretiyle gerçekleştirilecektir. Öncelikle parasal olmayan kıymetlerin düzeltmeye esas tutarının tespit edilmesi gerekmektedir. Düzeltmeye esas tutar belirlenirken, sabit kıymetin maliyetine giren ilk yıla ait faiz ve kur farkı tutarlarının (Reel Olmayan Finansman Maliyeti) ayrıştırılması gerekmektedir.
Mükellefler düzeltme işleminde Maliye Bakanlığınca belirlenen toplulaştırılmış yöntemleri uygulayabilirler. Ancak bu yöntemlerden birini seçen mükellefler seçtikleri yöntemden, bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dâhil üçüncü hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.
Düzeltmeye Esas Tarihlerin ve Katsayıların Belirlenmesi
Enflasyon muhasebesinin sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesinin en kritik noktası düzeltme katsayılarının doğru tespit edilmesidir. Düzeltme katsayılarının tespiti ise düzeltmeye esas alınan tarihlerin tespiti ile mümkün olmaktadır. Mali tabloda yer alan kalemlerin düzeltmeye esas alınan tarihleri hesabın muhteviyatına göre değişmektedir. Düzeltmeye tabi hesabın niteliğine göre satın alma tarihi, yasal defterlere kayıt tarihi, tahsil tarihi, ödeme tarihi, tescil tarihi veya mülkiyetin intikal ettiği tarih belirlenerek düzeltme katsayıları tespit edilecektir.
Sonuç ve Öneriler
Düzenlemede bir değişiklik olmazsa, düzeltme işlemi ilk olarak 31.12.2023 bilançolarına ve takip eden yıllarda geçici vergi dönemleri de dâhil olmak üzere mali tablolara uygulanmaya devam edecektir.
Enflasyon muhasebesinin uzun yıllardır uygulanmamış olması ve meslek mensuplarının iş yoğunluğu birlikte değerlendirildiğinde, uygulamanın zor geçeceğini ve bir an önce hazırlıklara başlanılması gerektiği kanaatindeyiz.